Ines Minten

Wandelende takken – ik geef toe dat het dieren zijn die nooit echt tot mijn verbeelding gesproken hebben. Tot de dag dat ik leraar dierkunde en taxonomist Joachim Bresseel interviewde. Er zijn wandelende takken waarvan nooit een mannetje gevonden is, zo vernam ik. De vrouwtjes planten zich parthenogenetisch voort, wat wil zeggen dat de kleintjes identieke kopieën van de moeders zijn en er dus geen bevruchting van de eitjes aan te pas komt. Interessant. Ik zag met eigen ogen hoeveel verschillende types en groottes wandelende takken er bestaan en ik ontdekte de wondere wezens die bekend staan onder de noemer ‘wandelende bladeren’. Verder aaide ik een baby-emoe en sloeg ik het vriendelijke aabod af om hetzelfde te doen met een slang en een vogelspin. Een gemiste kans? Een boeiende dag…

Een fragment.

Nachtelijke tochten en elfjes
Joachim Bresseel legt zich vooral toe op de taxonomie, de studie van nieuwe soorten. Er zijn momenteel ongeveer 4000 verschillende soorten wandelende takken bekend en per reis die hij onderneemt, vindt hij nog types die tot dan toe niet ontdekt waren. ‘Tot nu toe ben ik vooral op de Filippijnen gaan zoeken’, legt hij uit. ‘Ik had via internet iemand van daar leren kennen die ook met wandelende takken bezig was. Hij nodigde me uit en toen ik 21 was, nu vijf jaar geleden, ben ik er voor het eerst naartoe gereisd. ‘We trekken er altijd ’s nachts op uit, want wandelende takken zijn nachtdieren, dus overdag vind je ze niet. Hoe diverser de vegetatie, hoe groter de kans dat je er zult tegenkomen. Ik ken intussen alle reeds ontdekte soorten van de Filippijnen, dus als ik een nieuwe zie, weet ik het onmiddellijk. En zo’n diersoort voor het eerst in het wild aantreffen, geeft echt een kick.’

Maar hoe vind je, in een wirwar van planten, dieren die op takjes lijken? ‘We zoeken meestal eerst naar vraatsporen’, zegt Bresseel. ‘Alle wandelende takken zijn pure herbivoren en ze bijten heel specifieke gaatjes in een blad. Wandelende takken zijn geen zeldzame dieren, dus we vinden er wel wat op een nacht. Alleen stel ik me altijd de vraag hoeveel ik er niet voorbij moet lopen op zo’n tocht – dat moet echt enorm zijn.’ Joachim Bresseel toont ons een aantal glazen kastjes met opgezette wandelende takken erin. Er zijn er van zo’n zes centimeter lang, maar er zit er ook eentje tussen van een goeie 25 centimeter. ‘De grootste wandelende takken moeten iets meer dan een halve meter lang zijn’, vertelt hij. ‘Dat is meteen het grootste insect ter wereld.’ De verschillende soorten zien er ook heel anders uit, zowel van kleur als van vorm. De mannetjes en vrouwtjes van eenzelfde soort lijken evenmin op elkaar. ‘Vroeger zijn er daarom wel eens fouten gemaakt. Iemand vond een mannetje, maar besefte niet dat het dezelfde soort was als een vrouwtje dat al beschreven stond. Er zijn ook soorten die onder zes verschillende namen bekendstaan. Daarom is je eerste taak als je begint te beschrijven, een grondige literatuurstudie. Je wil geen soort als nieuw aandragen die eigenlijk al bestudeerd is.’

In een volgend kastje bewaart Joachim Bresseel enkele wonderlijke wezentjes. ‘Wandelende bladeren’, legt hij uit. In een oogopslag begrijpen we hoe de verhalen over elfjes ooit ontstaan zijn. De fijne blaadjes lijken wel van kleurige, doorschijnende stofjes in elkaar geknutseld. ‘Bij levende exemplaren zijn de kleuren nog veel mooier’, zegt hij. Hij voegt eraan toe dat hij de eerste Belg is die een nieuwe soort wandelend blad heeft beschreven. ‘Daar ben ik wel trots op. Ze zijn in het wild heel moeilijk te vinden. Zelf heb ik er ook ooit maar eentje gevonden. De andere zijn in gevangenschap gekweekt.’

Meer? Het hele artikel staat in het septembernummer van RandKrant.