Het Kunstenfestivaldesarts (KFDA) loopt nog tot en met zaterdag. Een tijdje voor de start interviewde ik algemeen en artistiek directeur Christophe Slagmuylder over de manier waarop het programma van zijn festival elk jaar vorm krijgt. Het artikel verscheen begin deze maand in Staalkaart.
Een proevertje.
Europa bevindt zich op een scharnier in zijn geschiedenis. Heeft het zijn beste tijd gehad? Of staat het op het punt zich drastisch te herpakken? Hoe bekijken kunstenaars van binnen en buiten Europa het continent, zijn interne relaties en die met andere delen van de wereld? Een dergelijk vragenpakket vormt de kern van het Kunstenfestivaldesarts (KFDA), editie 2012.
Algemeen en artistiek directeur Christophe Slagmuylder ziet het elke editie opnieuw gebeuren: uit een schijnbaar willekeurige eerste selectie voorstellingen, installaties, films, performances en andere kunstwerken komt stilaan een overkoepelend thema te voorschijn – een kapstok waaraan de organisatie het hele festival kan ophangen. Voor de editie van dit jaar was het meer dan duidelijk: het concept van een Europese eenheid, de situatie van Europa vandaag op sociaal-economisch en cultureel vlak en de rol die het continent speelt of zou moeten spelen in verhouding tot haar deelstaten en de rest van de wereld – dat bleek al snel dé rode draad door het programma van het kosmopolitische, multidisciplinaire stadsfestival te worden. In zo’n dertig producties – waarvan de helft wereldpremières – bieden Belgische en internationale kunstenaars hun visie op die rode draad. Zo willen ze in dialoog treden met het publiek. ‘Het Kunstenfestivaldesarts mikt dan ook op toeschouwers die hun eigen perspectief in vraag durven te stellen’, zegt Christophe Slagmuylder.
Als stukken van een puzzel
Maar hoe vormt zo’n lijn in een programma zich precies? Ontstaat ze uit een bewuste dan wel onbewuste zoektocht van de programmator naar kunstwerken die aansluiten bij wat hem dat jaar toevallig bezighoudt? Of komt ze te voorschijn uit een collectieve interessesfeer van de geselecteerde kunstenaars? ‘Het is moeilijk om daar heel precies de vinger op te leggen’, vindt Christophe Slagmuylder. ‘Volgens mij is het een combinatie van beide. Ik wil zeker niet te snel mijn eigen thema’s aandragen. Ik vind het belangrijk om vooral te luisteren naar de voorstellen en ideeën van de kunstenaars die mijn pad kruisen. Ik vergelijk het graag met een puzzel: je gaat uit van enkele losse stukken, maar naarmate je die stukken begint samen te leggen, vormen zich bepaalde beelden die de rest van het programma dan wel in een specifieke richting sturen. Ik zie het als de taak van de programmator om zulke beelden te versterken. Zeker het laatste tiental producties wegen we daar heel duidelijk tegen af. Ik probeer dus allerminst mijn eigen input op te dringen, maar selecteren blijft een subjectief proces. Ik kies een werk omdat het me aanspreekt, omdat het thema me boeit. Maar ik fungeer niet louter als een radar die interessante projecten detecteert. Ik ben ook een gesprekspartner voor de kunstenaars, dus een en ander komt wel degelijk voort uit die ontmoetingen.’
Wie, wat en vooral waarom
De interactie met kunstenaars uit alle windstreken is wat Christophe Slagmuylder het meest aanspreekt in zijn job. ‘Zelfs al ben ik algemeen directeur van het festival, ik voel me toch vooral een artistiek iemand. Ik praat liever met kunstenaars dan met politici, bijvoorbeeld, dat is duidelijk. Ik beleef enorm veel plezier aan die uitwisseling van ideeën en visies.’ Slagmuylder ziet per jaar zo’n 300 voorstellingen en nog heeft hij soms het gevoel dat hij veel mist. ‘Het aanbod is de laatste tien jaar enorm geworden’, vertelt hij. ‘In het begin van het Kunstenfestivaldesarts (het is in 2012 aan zijn 17de editie toe, red.) was het nog vrij uitzonderlijk om hedendaagse kunsten uit China of Brazilië te kunnen tonen. Vandaag vind je in onze hoofdstad sowieso al een veel meer internationaal getint aanbod. Je moet als programmator dus op zoek blijven naar de eigenheid van je festival. Die moet je continu in vraag blijven stellen. Het volstaat lang niet meer om ‘iemand’ uit China op het programma te zetten. Nee, je moet uitleggen waarom uit China, waarom die persoon en waarom dat werk. Op die manier moeten we ons werk bij het KFDA blijven verfijnen.’ Tegelijk vindt hij het belangrijk om, ondanks de grote hoeveelheid producties die zich aandienen, altijd fris te blijven. ‘Het gebeurt al eens dat je enkele maanden na elkaar niets ziet wat je van je sokken blaast, maar ook dan moet je ervoor zorgen dat je je nieuwsgierigheid behoudt. Je weet dat een voorstelling kan vallen of staan met hoe je je op een dag voelt, maar daardoor mag je je niet te hard laten beïnvloeden. We zijn erg veeleisend voor wat we zien, maar we moeten zo mogelijk nog veeleisender zijn voor onszelf.’
Lees de rest van het artikel in Staalkaart, mei-juni 2012.
Ines Minten 
300 voorstellingen per jaar…