INTERVIEW voor Uitgekamd (GC de Kam)
Zo kalm als een zalm zijn. Lijkt dat in deze bizarre tijden niet iets voor ons allen om na te streven? Warre Borgmans en Katelijne Verbeke spelen twee ‘kalmtedocenten’ die hun publiek net dát beloven.
Eigenlijk zouden acteurs Warre Borgmans en Katelijne Verbeke een heel andere voorstelling spelen. Maar de coronacrisis vroeg om iets anders. ‘We hadden voor deze periode een heel goed, maar ook uitermate ernstig stuk over de mechanismen achter terrorisme voorzien’, legt Warre Borgmans uit. ‘Omdat we vanaf maart toch niet meer mochten spelen, hadden we opeens veel tijd, en dus besloten we om alvast aan die voorstelling te beginnen.’ Maar het stuk voelde niet juist, het was te zwaar op de hand, en daar was het nu duidelijk niet het moment voor. ‘Middenin de lockdown, waarin we totaal niet wisten hoe de situatie in het najaar zou zijn, maakte de ernst van die tekst ons elke dag een beetje depressiever. En als we er zelf al triest van werden, wat zou ons publiek er dan bij voelen?’
Luchtig, maar met inhoud
Warre Borgmans legde het dilemma voor aan zijn neef, acteur en auteur Dimitri Leue. Misschien had hij wel ergens een ideetje in een lade zitten? ‘Net als iedereen zat ook Dimitri binnen, dus ook hij had tijd’, vertelt Borgmans. Na enkele dagen al kwam Leue met de tekst voor K.A.L.M. op de proppen: een luchtig stuk, mét inhoud, maar vooral ook met een stevige portie humor, op het lijf van beide acteurs geschreven. ‘Zodra we het lazen, waren we in de wolken van het stuk. We voelden meteen dat het iets voor ons was. Omdat er veel meer lucht door waait, is het ook veel leuker om te spelen, zeker nu.’
Kalm in negen stappen
De voorstelling is opgebouwd als een minicursus ‘kalm worden’. ‘We hebben al de vraag gekregen of het echt om een les gaat en of bedrijfsleiders er eventueel naartoe kunnen komen met werknemers die graag minder stress zouden ervaren op de werkvloer. Het zou nu best kunnen dat het publiek er rustig van wordt’, lacht Warre Borgmans, ‘maar het is wel degelijk een toneelstuk. De cursus is het kader waarbinnen we het verhaal van die twee mensen en hun onderlinge problemen vertellen.’
De personages zijn psychologen Sonja Verhaeren en Rik Willems. Zij vinden het hun verdomde plicht om de mensheid te kalmeren. Het is hun levensmissie: ze schreven al verscheidene bestsellers en schuimen met hun zelf ontwikkelde methode al jaren samen de zalen af. In negen stappen, beloven ze, leren ze hun publiek hoe kalmte een superkracht kan worden. Maar misschien wordt het hoogtijd voor het tweetal om ook eens naar zichzelf te luisteren…
‘De methode is een soort van mindfulness’, zegt Warre Borgmans, ‘met de nadruk op ‘soort van’. Mindfulness zelf is natuurlijk iets ernstigs, maar als je op het internet gaat struinen, vind je de ene kalmte- of ontspanningsles na de andere, met of zonder muziek, met of zonder beweging, met bollen die rollen…. Je kunt het zo gek niet verzinnen of het bestaat. Wat onze personages doen, is daar een variant op.’
Theaterhonger
Op het ogenblik van het gesprek hebben Borgmans en Verbeke er de eerste voorstellingen al opzitten. ‘Na al die maanden niets mogen doen in het theater, is het bevrijdend om weer te kunnen spelen. Katelijne en ik draaien allebei al een tijdje mee en we hebben nooit eerder zo lang aan één stuk stilgelegen als nu met corona. De honger om te spelen bouwde zich dus stilaan op. Iets vertellen of tonen is nu eenmaal ons ding, de opluchting dat het weer kan en mag is groot.’
Bij het publiek lijkt eenzelfde gevoel te heersen. Je zit netjes in je eigen bubbel, met je mondmasker op en ontsmette handen op je schoot. Maar je zit er. Eindelijk! ‘Zo’n zaal vol mondmaskers ziet er in het begin wat raar uit, ja, maar intussen zijn we het gewend. Het is zo of niet, hè…’ vertelt Warre Borgmans. ‘Maar we voelen vooral de enorme dankbaarheid van mensen die eindelijk weer iets live kunnen zien. Na de voorstelling zijn er toeschouwers die ons komen vertellen hoe blij ze zijn omdat het maanden geleden is dat ze nog iets van cultuur in het echt hebben gezien.’ In het stuk richten de acteurs zich rechtstreeks tot het publiek. En ook die interactie lijkt heel welkom te zijn. ‘Het is ook geen interactie van de gevaarlijke soort, we leggen niemand op de rooster of zo. Het is nu gewoon extra leuk om de mensen in de ogen te kunnen kijken.’
Anders kan ook
Een glazen bol waarin we de toekomst kunnen zien, heeft helaas niemand. Dus ook hoe het theater er de komende periode uit zal zien, weten we niet. ‘Financieel is het voor velen in de sector al bijzonder zwaar geweest. Zeker voor jonge mensen die nog naam moeten maken, was het soms ronduit desastreus. Aan de andere kant noopt de coronacrisis ons nu wel om onszelf wat heruit te vinden. En dat is niet altijd slecht. Zo heb ik de afgelopen weken een aantal draaidagen gehad voor een nieuwe televisieserie. We repeteerden met maskertjes, alles werd voortdurend ontsmet, we hielden aftand. Pas vlak voor de werkelijke opnames mochten de mondmaskers af. En dat ging: volgens mij zul je aan het resultaat niet kunnen zien dat de opnames in volle coronatijd plaatsvonden. Er zijn voorstellingen en concerten in openlucht geweest, het ene evenement al geslaagder dan het andere. Optredens kunnen stilaan weer, maar op een andere manier dan vroeger… We zien in elk geval dat we als mens in staat zijn om een draai te geven aan moeilijke omstandigheden. We zullen moeten zien waar het ons allemaal toe leidt.’
Door de verstrengde coronamaatregelen werd ook de tournee van K.A.L.M. voorlopig stilgelegd.
Ines Minten 