Theatergezelschap Lazarus speelt De idioot, een bewerking van de bijna 800 pagina’s tellende roman van Fjodor Dostojevski. Waarom doet een gezelschap zichzelf zo’n klepper aan, vraag ik mezelf dan spontaan af. Ik vroeg het aan Günther Lesage, die in de voorstelling een overtuigende prins Mysjkin neerzet – Mysjkin, de ‘idioot’, de doodbrave, dodelijk naïeve Christusfiguur in een door geldzucht en achterdocht verteerde wereld.
“We hebben in het verleden al een aantal Russen bewerkt”, vertelt Lesage, “We houden namelijk enorm van de Russische literatuur.” Dostojevski stond al lang op het verlanglijstje. Maar welke roman moest het dan worden? Meteen De gebroeders Karamazov? Of toch misschien liever Schuld en boete/Misdaad en straf, of De speler? Het werd De idioot, omdat die bleek te passen bij de bezetting van het gezelschap, omdat de Lazarussen de tijd nog (net niet) rijp vonden voor De Karamazovs, maar vooral ook “omdat het een heel mooi verhaal is met een thema dat nog altijd actueel is. Het gaat over eerlijkheid versus materialisme, over een man die besloten heeft heel eerlijk te zijn en die terechtkomt in een wereld vol bedrog en verborgen agenda’s, corruptie, achterdocht en misbruik.”
Veel plezier en liefde
Gemakkelijk maakt het gezelschap het zichzelf geenszins met zo’n bewerking. Daar ligt dan zo’n kluif voor je op tafel. Hoe begin je daar aan? Hoe boetseer je meer dan 750 pagina’s ernstige Russische literatuur tot een verteerbaar, bij tijden zelfs humoristisch theaterstuk? Günther Lesage geeft toe dat hij zich tijdens het creatieproces af en toe heeft afgevraagd of ze de lat dit keer niet té hoog hadden gelegd. “Maar we waren niet aan ons proefstuk toe. We bewerkten eerder bijvoorbeeld al Oblomov van Gontsjarov. En intussen hebben we al veel plezier en liefde gevonden in het bewerken van literatuur voor theater. Op die manier kunnen we onze voorstelling ook echt vormen naar onze eigen verbeelding en goesting. We hebben het onszelf misschien niet gemakkelijk gemaakt, maar dat maakt het natuurlijk net spannend en interessant.”
Groepslezen
De afspraak was dat alle spelers (Dominique Collet, Koen De Graeve, Pieter Genard, Günther Lesage, Ryszard Turbiasz en Charlotte Vandermeersch) de roman tegen de eerste repetitiedag gelezen zouden hebben. Sommigen hadden hem zelfs al meer dan eens achter de kiezen. En op die eerste dag begonnen ze gewoon opnieuw. Samen. Ze lazen om beurten een aantal bladzijden aan elkaar voor, tot ze het hele boek doorworsteld hadden. “Dat was spannend”, vertelt Günther Lesage. “Als je een boek in groep leest, lees je heel anders dan alleen. Je hoort anderen voorlezen en je merkt andere dingen op dan wanneer je in je zetel in stilte zit te lezen.” Tussen het lezen door discussieerden ze. Wat waren de interessantste passages? Welke thema’s zouden ze uitdiepen? Met welke stukken konden ze op theater totaal niets beginnen? 21 dagen duurde het lezen en overleggen. Van ’s morgens tot ’s avonds. Kantooruren. Na drie maanden was de theatertekst er – twee weken voor de première. In de hoofden was de voorstelling toen al grotendeels klaar. “Als we dan daadwerkelijk de vloer op gaan, checken we of het ook in de praktijk allemaal wel klopt. Intussen spelen we al lang genoeg samen om min of meer te weten wat werkt en wat niet, maar uiteindelijk pas je in die laatste periode toch nog zo’n 20% aan, ongeveer.”
De idioot kreeg positieve recensies in De Morgen, De Standaard en Knack. De speellijst vind je hier.
Het gesprek met Günther Lesage had ik als voorbereiding op de inleiding die ik gaf bij de voorstelling in CC Westrand, Dilbeek.
Ines Minten 
Een reactie op “Lazarus speelt ‘De idioot’: “Mooi en actueel””