Kunst in de Troost, 24-26 april 2015
“Eén keer per jaar…
Eén keer per jaar de rust ervaren van het stilste plekje van Vilvoorde…
Eén keer per jaar achter de muren kijken van het karmelietessenklooster Onze-Lieve-Vrouw-van-Troost.”
Dat stilste plekje van Vilvoorde is een kolfje naar de hand van VRT-journaliste Kristien Bonneure, die de laatste tijd van stilte een van haar belangrijkste thema’s maakt. Voor de zestiende editie van ‘Kunst in de Troost’, in de kloostertuin en conventsgebouwen van ‘Den Troost’ in Vilvoorde, kozen zij en haar echtgenoot Lucas Vanclooster de kunstenaars uit. “Het zijn er 26 geworden, uit Vilvoorde, Vlaams-Brabant en ver daarbuiten. Ze werken in uiteenlopende materialen en met verschillende thema’s.”
Ik interviewde Kristien Bonneure onlangs over het belang van rust en stilte. Het was een boeiend en inspirerend gesprek, met stof tot denken voor iedereen die af en toe het gevoel heeft dat het eventjes genoeg is geweest. Met het lawaai. De drukte. Het te veel aan alles.
Het artikel verscheen in het magazine van gehoorspecialist Lapperre. Ik herneem hier een goed deel ervan.
Kristien Bonneure: ‘Stilte is essentieel democratisch’
Kristien Bonneure hield altijd al van rust en stilte. Een boek lezen. Een wandeling in de natuur. Even de tijd nemen voor kleine dingen. Ze kwam terecht op de radionieuwsdienst van de VRT. Een droomjob die ze 20 jaar met verve uitoefende. Tot het genoeg was. Genoeg lawaai. Genoeg hectiek. Ze ruilde de jachtige en immer rumoerige nieuwsdienst in voor de redactie van Cobra.be. Ook in haar privé-leven maakte ze meer ruimte voor al wat onder de noemer ‘stil’ kan vallen. Van de weeromstuit werd stilte een thema.
Ze zocht haar eigen rust op, sprak met stiltezoekers, las boeken, schreef blogposts, opiniestukken en uiteindelijk Stil leven. Een stem voor rust en ruimte in drukke tijden. “Ik heb me op alle mogelijke manieren verdiept in het thema, maar fundamenteel veranderd heeft het me niet. Het heeft me eerder bevestigd in wie ik ben”, zegt ze. “Ik heb altijd een grote liefde gehad voor stilte. En dan niet zozeer voor de absolute akoestische stilte, maar voor rust en het kunnen onderscheiden van verschillende geluiden. Zelfs als student hield ik al niet van die soep van geluiden die ons vaak omringt. Na 20 jaar in de media merk je dat die omgeving toch bijzonder lawaaierig is geworden. En dat heeft vooral te maken met de ontzettende versnelling van informatie die op je af komt. Ik verhuisde naar Cobra om in een kleiner team en een kleinere ruimte te kunnen werken. Ik wou ook graag diepgravende stukken schrijven, die misschien niet helemaal los stonden van de actualiteit, maar er toch iets meer afstand van namen.” In haar vrije tijd volgde ze dezelfde beweging. “Ik ben weer meer beginnen wandelen en ik doe een paar keer per week aan yoga: heilige momenten.”
Prikkeldraad
In de loop van haar stiltezoekende traject, is Kristien Bonneure – tot haar eigen verrassing – toleranter geworden voor bepaalde vormen van geluidsoverlast. “We leven nu eenmaal in een wereld vol geluid. Je kunt niet vanuit een extreem egocentrisme je stilte opeisen en bewaken met prikkeldraad.” Dat wil nog niet zeggen dat de knoppen onbegrensd naar rechts mogen worden gedraaid. “Ik ben absoluut voorstander van regelgeving en sensibilisering”, zegt ze. “Met de huidige geluids- en isolatienormen zijn we op de goede weg, maar het kan beter. En daarnaast is het natuurlijk vooral een kwestie van geven en nemen. Ik heb mijn stilte nodig en op sommige momenten of plaatsen is die er niet. Dan stel ik mijn behoefte even uit of ik ga het lawaai uit de weg.”
Reservoir
“Het zou erg zijn als rust en stilte werden weggezet als een trendy bezigheid. Dan dreigen ze koopwaar te worden en uiteindelijk iets exclusiefs voor wie het betalen kan”, legt Kristien Bonneure uit. “Stilte is essentieel democratisch, omdat het er altijd is.” En ja, ze is soms schaars, maar als je wat moeite doet, stuit je altijd wel op een reservoir ervan. “Het is helemaal niet moeilijk om in dat reservoir te zwemmen, maar het kan moeilijk zijn om de eerste stap te zetten: je smartphone uit te zetten of die veelheid aan geluidsbronnen even bewust te mijden.”
Een sluitende definitie van stilte bestaat niet, vindt Bonneure. Stilte is voor iedereen anders. “Voor mij is het een mogelijkheid om de dingen wat rustiger en met meer afstand te bekijken. Daardoor leer je alles beter in perspectief te plaatsen. Uiteindelijk geeft het je een blik op waar het echt om draait in het leven.”
Dingen tijd geven
Kristien Bonneure is optimistisch. “We zitten wel degelijk zelf aan de knoppen en je ziet ook hoe meer en meer mensen naar eigen vermogen meer rust in hun leven proberen te sluizen. “Hoe moeilijk het soms dus ook lijkt: stel je grenzen, denk na, probeer dingen uit en laat ze voortduren als ze werken voor jou.”
De journaliste gaat nu en dan echt op retraite. Maar op doordeweekse dagen zoekt ze het in kleine dingen. Dan gaat de televisie na het Journaal bijvoorbeeld resoluut uit. “Je zou er versteld van staan hoeveel tijd dat creëert om te lezen.” Verder staat ze elke ochtend een uur vroeger op dan haar man en kinderen. “Ik zet geen radio op, bekijk de kranten alleen van op een afstand. Dat zijn mooie momenten van stilte voor de herrie van de dag begint.” Ook een activiteit de tijd geven die ze nodig heeft, creëert rust. “Zelfs bij iets banaals als aardappelen schillen, krijg je veel meer het gevoel dat je kunt ademen als je het niet op een drafje doet. Ik probeer ten slotte altijd één ding tegelijk te doen: als je vijf taken ineens aanvat, heb je uiteindelijk nooit het gevoel dat iets af is.”
Ines Minten 