Ruud Gielens
Theatermaker Ruud Gielens pakt Biedermann en de brandstichters van de Zwitserse auteur Max Frisch van de plank, een tegelijk grappig en macaber stuk over lafheid en opportunisme. ‘Ik ben een grote Frisch-fan’, vertelt hij. ‘Ik heb zijn werk gelezen en herlezen. Wat ik er fantastisch aan vind is dat de auteur zonder ideologisch te zijn, zelfs zonder een standpunt in te nemen een volledig wereldbeeld kan schetsen.’ De tekst speelt zich af in het naoorlogse Europa, maar vertelt desondanks ook het verhaal van vandaag. ‘Je leest er weliswaar de clash van de grote ideeën in, maar toch herken je er het hedendaagse individualisme in. De personages zijn tenslotte vooral bezig met de ontplooiing van hun eigen ego, met de vraag wat ze van de ander kunnen nemen en gebruiken om zichzelf te ontwikkelen.’ Een gesprek over politiek en maatschappelijk engagement, de noodzaak van de humor en DDR-T-shirts.
‘De situatie in het stuk is heel simpel’, zegt Ruud Gielens. ‘Er komen twee brandstichters aanbellen bij een typische burgerfamilie. Na de eerste scène weet iedereen in de zaal al hoe laat het is: er gaat een en ander in vlammen opgaan. Maar de betrokkenen kunnen of willen het niet zien.’ In die zin zit er veel van de klassieke tragedie in de voorstelling. ‘Het is een en al hubris’, vindt Gielens. ‘De held of antiheld wordt door het koor gewaarschuwd voor wat er komen zal, maar omdat hij overloopt van de hoogmoed, stoot hij zich toch.’ Een aaneenschakeling van dramatische gebeurtenissen wordt Biedermann en de brandstichters echter niet. ‘Het is tegelijk een onwaarschijnlijk goede komedie.’ En humor is iets wat Ruud Gielens enorm op prijs stelt, niet alleen in het theater zelf. ‘Ik geloof dat elk totalitair regime, of het nu gaat om fascisme, communisme of wat dan ook, lijdt aan een ontzettend gebrek aan humor. Dat is tevens de kern van Biedermann: het gaat om het kunnen relativeren van het eigen ik. Om dat te kunnen is humor essentieel.’
Uit: Isel nr. 30, mei-juni 2009
Biedermann en de brandstichters: 6 – 19 juni, KVS, Brussel.
Ines Minten 