Nog eens een nieuwe in de reeks ‘Kanttekening’ voor Kunstenloket: dichter, schrijver en tekstperformer Maud Vanhauwaert.
Ze was vastbesloten om vier maanden vrijaf te nemen. Van juni tot eind september zou ze lezen, schrijven en reizen. Niets anders. Maar de opdrachten bleven zich aandienen en ‘nee’ zeggen bleek te moeilijk. Het lot van de creatieve freelancer? Schrijver en tekstperformer Maud Vanhauwaert maakte lange tijd van ‘ja’ haar handelsmerk. “Naar Noord-Nederland om twee gedichten te lezen in een koeienstal? Waarom niet. In het begin aanvaardde ik elke mogelijke opdracht.” En dat wierp vruchten af. “Ik heb er veel in geïnvesteerd, maar nu kan ik ook effectief leven van wat ik graag doe.”
“Ik was 7 toen ik voor het eerst met een gedichtje van Annie M.G. Schmidt op een podium stond. Ik was heel zenuwachtig en ik vond het confronterend om daar helemaal in mijn eentje te staan. Maar de magie die ik toen gevoeld heb, zocht ik later altijd opnieuw op. Na dat ene gedichtje heeft het zich allemaal heel organisch ontwikkeld. Ik heb deeltijds kunstonderwijs gevolgd, ben Germaanse talen en Woordkunst gaan studeren. Bovendien had ik het geluk dat mijn ouders me altijd de vrijheid gegeven hebben om te onderzoeken wat ik wou.”
Hoe ben je dan poëzie en andere teksten beginnen te schrijven?
“Ik herinner me nog hoe ik als klein meisje aan zo’n groot eikenhouten bureau zat met het voornemen om een nieuwe versie van Jommeke te schrijven. Toch was ik niet zo’n kind dat constant zat te schrijven. In het laatste jaar van mijn opleiding Woord mochten we een masterproject uitwerken en ik koos voor een dichtbundel. Dankzij de steun van de school en van Bart Moeyaert, die mijn begeleider was, is dat gelukt. Nadien is dat bundeltje uitgegroeid tot mijn debuut. Ik merkte toen hoe prettig het is om naar iets tastbaars als een boek toe te werken. Er ontstaat vanzelf een verhoogde concentratie. Als je zomaar wat schrijft, strooi je hier en daar kruimeltjes uit. Maar het is zoveel leuker om broden te bakken: je woorden kneden tot het juiste deeg ontstaat, het langzaam laten rijzen… dat is een genot dat ik pas later heb ontdekt.”
Schrijven is één ding. Er je beroep van maken iets heel anders. Hoe is dat bij jou verlopen?
“Ik heb nooit een duidelijke grens gekend tussen mijn studententijd en mijn professioneel leven. Terwijl ik nog studeerde, deed ik al heel wat kleine opdrachten, vaak als vrijwilliger of voor een kleine onkostenvergoeding. Mijn tactiek – hoewel die zeker niet bewust was – was om op alles ‘ja’ te antwoorden. Vroegen ze me om in het noorden van Nederland twee gedichten te komen voorlezen in een koeienstal, tegen terugbetaling van het treinticket, dan deed ik dat. En graag! Zo heb ik in het begin heel veel kleine dingetjes gedaan. Die gaven me de mogelijkheid om langzaam te groeien in mijn vak, mensen en organisaties te leren kennen. De vraag is blijven komen, waardoor ik vooralsnog nooit heb hoeven te solliciteren. Dat is een luxe, natuurlijk, maar ik heb er wel veel tijd en energie in geïnvesteerd. Ik krijg nu nog soms de vraag wat dan eigenlijk mijn échte werk is. En ja, dit is mijn echte werk: het bestaat uit een waaier aan verschillende opdrachten. Ik heb mijn eigen teksten – die schrijf ik vanuit mijn eigen noodzaak. Daarnaast heb ik hier en daar schrijfopdrachten, zoals de column die ik momenteel voor de krant De Morgen schrijf. Ik geef les aan het conservatorium en ik treed vaak op met mijn eigen teksten. Uit die optredens haal ik mijn voornaamste inkomsten. Met alleen maar in een hoek te blijven zitten en je poëzie in een schriftje te krabbelen, haal je het niet. Maar zo zou ik het ook niet willen. Ik hou van verscheidenheid en ik zoek ook bewust contexten op die buiten mijn comfortzone liggen. Van daaruit kun je immers opnieuw geprikkeld worden. Ik heb vaak gemerkt dat een opdracht waar ik op het eerste gezicht wat moeite mee had, me juist hielp om mijn grenzen te verleggen. Ik beweer niet dat het voor iedereen zo werkt, maar ik zou beginnende kunstenaars toch het advies durven te geven om je zoveel mogelijk open te stellen voor wat er op je af komt. Die tip geef ik mijn studenten ook: probeer een opdracht zo creatief mogelijk naar je hand te zetten, zodat het toch begint aan te voelen als je eigen project. Ik heb nooit het gevoel dat ik teksten die ik in opdracht schreef, moet afgeven. Het zijn en blijven mijn teksten en dat geeft een enorm gevoel van verrijking.”
– In juli houdt Maud Vanhauwaert spreekuur op het Kunstenfestival van Watou.
– Vanaf september gaat ze op tournee met haar avondvullende voorstelling Het is de moeite.
Ines Minten 