Het nieuwe theaterseizoen is op gang aan het komen. Tijd voor een terugblik op het vorige. Ik ben eigenlijk niet zo te vinden voor lijstjes. Ten eerste heb ik lang niet alles gezien wat er op de theatermarkt voorhanden was. Ten tweede zijn lijstjes altijd behoorlijk oppervlakkig.
Waarom bezondig ik me dan toch aan eentje? Ten eerste omdat het mezelf een samenvatting en afronding bezorgt. Ten tweede omdat ik hoop dat iedereen die naar het lijstje kijkt, de relativiteit ervan inziet.
Ik onthou van het vorige seizoen vooral veel middelmatigs. Daarom ben ik toch tevreden dat ik zonder veel moeite met een toptien van uitschieters op de proppen kan komen. Tien voorstellingen van 2008-2009 die volgens mij kloppen, op meer dan één vlak.
1 Hitler is dood van Braakland/ZheBilding
Over de volgorde van de topdrie heb ik even moeten nadenken, ik geef het toe. Uiteindelijk koos ik voor deze als nummer 1, omdat het een voorstelling is die in mijn ogen volledig af is.
‘De strakke regie van Devillé zorgt ervoor dat de lange voorstelling geen ogenblik sleept. De acteurs bewegen zich krachtig en eigen binnen de lijnen die hij hen voorschrijft. Hitler is dood heeft dan ook een uitmuntende cast bij elkaar gekregen, waarin Rik Van Uffelen misschien nog het meest opvalt. Hij zet een bijzonder sterke Goering neer: gevaarlijk, manipulatief en innemend tegelijk. (…) Met Hitler is dood bereiken Stijn Devillé en zijn muziektheatergezelschap een nieuw hoogtepunt in hun oeuvre.’
(Theatermaggezien, 17 mei 2009)
2 DegrotemonD van Skagen
Eén van de weinige voorstellingen die me echt is bijgebleven en die nog heel lang is blijven spoken nadien.
‘DegrotemonD overtuigt in zijn eenvoud, en staat er door de kracht van het acteerwerk.’ (Theatermaggezien, 24 oktober 2008)
3 Tien geboden, deel 2 van NTGent
‘Simons laat in zijn bewerking veel ruimte voor humor en relativering – die laat Kieslowski weinig of niet. In de loop van Tien geboden, deel 2 ontspoort de altijd al behoorlijk luchtige toon telkens extremer, tot aan het burleske karakter van het laatste verhaal, waarin twee zonen in een kluchtige Apocalyps ten onder gaan aan hebzucht. Dit crescendo is de perfecte spiegel van de toon in deel 1. Dat laat aanvankelijk wel nog plaats voor smartlappen en zelfs gorillapakken. Maar in de loop van de voorstelling verzacht de uitbundigheid tot een pakkend slot dat het publiek even de adem doet inhouden. Na elkaar geplaatst zorgt dat voor een perfect volgehouden spanningsboog die zes uur lang kan boeien zonder wegglijdende aandacht. Tien geboden is zonder twijfel het hoogtepunt van de recentste twee theaterseizoenen.’ (Theatermaggezien, 2 februari 2009)
4 Fobbit van Jeroen Vander Ven en Thomas Bellinck
‘Niet alleen de visuele elementen en de juiste keuze van de fragmenten maken van Fobbit een sterke voorstelling. Heel veel komt ook voort uit het overtuigende spel van Jeroen Vander Ven. Zijn nuchtere manier van vertellen en jongensachtige mimiek sluiten perfect op elkaar aan, waardoor hij in enkele simpele bewegingen een personage van vlees en bloed weet neer te zetten. Hij durft ook de tijd te nemen om een scène te plaatsen, wat nog bijdraagt tot de spankracht van het geheel.’ (Theatermaggezien, 10 september 2009)
5 Kinderheil van ’t Arsenaal en De Queeste
‘De acteurs overtreffen zichzelf in dit gelegenheidscollectief zo goed als over de hele lijn. Jos Geens (’t Arsenaal) staat met het personage van de psychiater in zijn sterkste rol van de afgelopen seizoenen en ook Els Olaerts (’t Arsenaal) overtuigt als de geslaagde politica die niet weet hoe ze een zorgende moeder moet zijn. Zo zelfverzekerd haar overwinningsspeech, zo groot haar onvermogen om haar dochter te troosten. ’t Arsenaal en De Queeste bewijzen met Kinderheil hoe vruchtbaar en dynamiserend kruisbestuivingen kunnen zijn.’ (Corpus Kunstkritiek, gezien op 22 januari 2009)
6 Nimmermeer van Abattoir fermé en De Maan
‘Als Abattoir Fermé zich waagt aan Edgar Allan Poe, dan weet je dat je geen vrolijk, licht verhaal hoeft te verwachten. Zelfs niet als het doelpubliek 8+ is. Zelfs niet als Abattoir samenwerkt met een op een jong publiek gericht figurentheater zoals De Maan. Nimmermeer is een duistere, erg visuele voorstelling, gestoeld op leven en werk van Poe. Als de kinderen er geen nachtmerries aan overhouden, zullen ze wellicht kunnen terugblikken op een ietwat bizarre, maar ook bijzondere avond.’ (Theatermaggezien, 23 oktober 2008)
7 Purgatorio van Romeo Castellucci
Als dit het vagevuur is, dan wil je niet weten wat de hel is. Een voorstelling waar je niet goed van bent en die blijft zinderen, lang na afloop. (Gezien op Kunstenfestivaldesarts, 16 mei 2009)
8 The Broken Circle Breakdown ft the Cover-ups of Alabama van Cie Cecilia
‘De Nederlandse jury van het Theaterfestival 2009 selecteerde The Broken Circle Breakdown Featuring the Cover-Ups of Alabama van Compagnie Cecilia. In het licht van de discussie over toegankelijk kwaliteitsvol theater en een groter publieksbereik is dat een meer dan terechte keuze. In het ritme van bluegrass en country brengen Mieke Dobbels, Johan Heldenbergh en hun groep, The Cover-Ups of Alabama, (Nils De Caster, Pol Depoorter, Patrick Riguelle en Mario Vermandel) een stuk over verlies en rouwen, over liefde en woede, geloof en ongeloof, hoop en wanhoop.’ (Theatermaggezien, 10 september 2009)
9 Brandhout. Een irritatie van tg Stan
‘De dubbele bodems in de voorstelling en vooral de manier waarop De Schrijver ze op het publiek overbrengt, zorgen ervoor dat uit de taaie zinnen van Thomas Bernhard toch een luchtige en onderhoudende voorstelling gepuurd kan worden. Hoewel de onderbrekingen van de realiteit (door de acteur en de souffleuse) de concentratie in het begin van de voorstelling niet altijd ten goede komt, dragen ze uiteindelijk ten zeerste bij tot het humoristische gehalte van de monoloog. Of Damiaan De Schrijver er nu staat als zichzelf, als een alter-ego van zichzelf, als een van de twee personages of als om het even welke combinatie daarvan, hij staat er. En hij doet dat meer dan overtuigend.’ (Theatermaggezien, 15 februari 2009)
10 Inside stories van Peter De Graef (Dwama)
‘Met Inside stories heeft Peter De Graef niet zijn allerstrafste tekst te pakken, maar vanaf de schriele kapstok van het droomscenario bouwt hij niettemin een coherente voorstelling. De schijnbaar losse anekdotes en denkpistes klikken met uiterst fijne haakjes in elkaar tot een geheel dat de banaliteit van een inbrekerskomedie ver overstijgt. Als in de voorstelling hier en daar een haakje lost, wordt dat ruimschoots goed gemaakt door de pleziermeter die hoog uitslaat. Inside stories heeft voldoende inhoud om te boeien, en tegelijk ook een groot entertainend gehalte, met als gevolg dat de aandacht van het publiek erg zelden afdwaalt.’ (Corpus kunstkritiek, gezien op 24 september 2008)
Ines Minten 